Edremit İlçe Tanıtımı 8

YAZILI KAYNAKLARA GÖRE MENUA (SEMİRAMİS/ŞAMRAM) KANALI VE ASMA BAHÇELERİ

Menua (Semiramis) sulama kanalı ve çevresindeki asma bahçeleri konusunda en eski ve ayrıntılı bilgiyi M.S. 5. yüzyılda eserini yazan Ermeni tarihçi Khorene'li Movses'den öğrenmekteyiz. Khorene'li Movses, efsaneleşen Menua (Semiramis) Sulama Kanalı’nın nasıl yapıldığını ayrıntılı bir şekilde anlatarak, günümüze kadar gelmesini sağlamıştır.

...Ninive hakimi Ara, Assur kralı Ninus'un ölümünden kısa bir süre önce Assur'u yönetti. Ülkesi, tıpkı babası Ninus'un zamanında olduğu gibi,aynı şekilde Ara'mında güvenini kazanmıştı. Ama Aranın güzelliğini yıllardır duyan şehvet düşkünü ve utanma nedir bilmeyen Şamiram onun aynına gelmek istedi. Kocası Ninus'un ölümünden sonra Şamiram Ara'ya armağanlarla birlikte elçiler gönderir. Ara ise Kraliçe ile evlenmeyi reddeder. Bundan sonra Şamiram, Ara'yı yenmek bir orduyla çıkar gelir. Ancak çarpışma sırasında Şamiram'ın umutsuzca aşık olduğu Ara ölür. Şamiram. "Tanrılarına Ara'nın yaralarını yalayarak iyileştirmelerini emredeceğini" söyler. Tanrılar yardım edemediğinden şamiram Saraydaki adamlarından birini ölen Ara'nın yerine geçirir. Ve onunla Aras Ovasmda mutluluk içinde ve krallar gibi bir hayat sürdürür. Bu evlilikten de Kardos adlı bir çocuk doğar.

Şamiram bir çok yeri dolastıktan sonra, doğu tarafından Acı (Tuzlu) Gölü'ne gelir ve göl kıyısında uzunlamasına duran dağı (Kayalığı) görür. Batıya doğru uzanan bu dağın kuzey kesimi alçaktır. Ve güney kesimi de göğe yükselerek, sarp bir kayalık şeklinde aniden alçalmaktadır. Kayalığın güneyinde ve dağın doğusunda göl kıyısına doğru alçalan ve bir yöne dönüşen geniş bir vadi uzanmaktadır; vadide dağlardan derelere gelen ve kaynaklardan zengin bir şekilde fışkıran içme suyu bulunuyordu.

Erkek düşkünü aşık Şamiram herşeyi iyice kontrol eltikten sonra. Assur'dan ve diğer boyun eğdirilen ülkelerden tam bir çekirge sürüsü gibi onikibin işçi ile altıbin taş, ağaç, baır ve demirci ustasının getirilmesini emretmistir.

Birkaç yıl içinde bronz (bakır) kapılı ve oldukça güçlü duvarlarla çevrili muazzam bir inşaatı tamamlattırmıştır. Şamiram kentte çesitli renkteki taşlardan iki-üç katlı, bazı kısımları balkonlu bir çok giizel bina yaptırmıştı. Geniş güzel sokakları bulunan kentin ortasında şahane bir şekilde döşenmiş hamamlar inşa ettirmişti. Kentte deredcn çeşitli amaçlar için, park ve bahçelerin sulanması amacıyla bir kol getirmişti. Nehrin öbür kısmını, kentin yakınındaki arazilerin sulanmasi için, gölün sol ve sağ kıyısından sevk etti. Kentin doğu, kuzey ve güney yanlarını bir çok yapı ve meyve bahçeleriyle gölge veren ağaçlardan koruluklar, şahane üzüm bağları ve terasları bahçelerle süslenmiş ve buralara birçok insan yerleştirmişti.

 Kayalık kısmın üstünde bulunan kentte yapılan bütün bu olağanüstü işler. birçok kimscnin tahayyül ve tarif edemeyeceği kadar giizel şeylerdi.

Ayrıca kimsenin tırmanamayacağı tepeyi duvarlarla çevirdikten sonra, orada esrarengiz bir saray ve insana dehşet veren öyle bir kale yaptırdı ki, içerde yapılan şeylerin ve olup bitenlerin ne olduğunu her hangi bir kimseden öğrenmek kesinlikle mümkün olmadı. Onun için biz de size bunları tarif edemiyor, sadece rivayete göre çok şahane şeylermiş demekle yetiniyoruz.

Kalenin doğu kesiminde, demirin bile iz bırakamayacağı kadar sert olan yiizeyinde yatak odalarından ve kayalara işlenmiş uzun odalardan oluşan çeşitli sarayları kayalara oydurtmuştu. Kalemlc balmumu üzcrinc yazar- gibi, kaya duvarının tiim yüzeyinc çok sayıda yazı işaretleri oydurtmuştu. Bu kayanın görünümü dahi bakanları şaşkınlığa düşürmektedir.

Efsanede sozü edilen Şamiram (Semiramis), Assur kralı 5. Şamsiadad'ın (yakl. ol.M.Ö. 823-811) karısı olan ünlü Babil Kraliçesi Sammuramat'tır. Sammuramat, kocası genç yaşta öldükten sonra, yaşı küçük olan Assur Kralı III. Adadnirari'nin (yakl. ol. M.Ö. 810-783) vasisi olarak 5 yıl hüküm sürmüştür. Bu kraliçe döneminde Babil'in gelenekleri Assur'a girmiştir. Bundan da önemlisi Semiramis, dünyanın yedi harikasından biri olan "Asma Bahçeleri"yle ün kazanarak tarihe geçmiştir.

Kraliçe Sammuramat'ın M.Ö. 810 yılında kocası öldükten sonra hüküm sürdüğü yıllar, Urartu Kralı Menua'nın (yaklaşık öl. M.Ö. 810-786) ünlü sulama kanalı ve asma bahçelerini yaptırdığı yıllara rastlamaktadır. Yani Kral Menua sulama kanalını babası Işpuini ve oğlu İnuşpua ile birlikte ortak olarak yaptığı krallık döneminde değil.yalnız başına hüküm sürdüğü 810 yılından sonra yaptırmış olmalıdır. Çünkü Kanal ile ilgili olarak bırakmış olduğu 14 yazıtta da sulama kanalını inşa cttircnin yalnızca kendisi olduğunu özellikle vurgulamaktadır. Khorane'li Movses'in de belirttiği gibi sulama kanalının ve kanal boyunca yapılan diğer inşaatların bir kaç yıl içinde tamamlandığı anlaşılmaktadır.